Vấn đề an ninh năng lượng có thể được coi là một vấn đề an ninh quốc tế . Nguồn năng lượng hiện nay có được từ hai nguồn: Không tái tạo (nguồn carbon hóa thạch ví dụ như dầu, khí, than đá, năng lượng nguyên tử) và năng lượng tái tạo (năng lượng mặt trời, gió, khí sinh học, địa nhiệt, thủy điện nhỏ ). Tuy vậy nguồn năng lượng không tái tạo chỉ đủ để cung cấp cho chúng ta trong vòng 50 năm với tốc độ tiêu thụ năng lượng như hiện nay. Tốc độ gia tăng dân số và sự phát triển kinh tế trên thế giới dẫn đến nhu cầu năng lượng ngày càng cao .
Ảnh hưởng của phát triển năng lượng tái tạo đối với an ninh năng lượng
Ngay bây giờ thế giới vẫn còn phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, bởi vì nó là nguồn năng lượng phổ biến nhất. Tuy nhiên, do việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch là nguyên nhân chính gây hiệu ứng nhà kính cũng như sự nóng lên toàn cầu .
Xem xét tầm quan trọng của năng lượng cho phát triển kinh tế và tăng trưởng vì vậy ở các nước công nghiệp đang tiến hành tập trung vào các chính sách nhằm thúc đẩy và tăng cường sử dụng các nguồn năng lượng thay thế như năng lượng hạt nhân và năng lượng tái tạo.
Khi nhu cầu điện leo thang, nguồn cung cấp phụ thuộc chủ yếu vào nhiên liệu hóa thạch cộng với một số thủy điện và sau đó là năng lượng hạt nhân nhưng những lo ngại về phát thải khí carbon dioxide góp phần vào sự ấm lên toàn cầu. Sự chú ý một lần nữa quay sang những nguồn năng lượng khổng lồ đang tăng xung quanh chúng ta trong tự nhiên – đặc biệt là mặt trời, gió và biển. Không bao giờ có nghi ngờ về độ lớn của những điều này, thách thức luôn luôn là khai thác chúng để đáp ứng nhu cầu.
Hệ thống năng lượng toàn cầu bị chi phối bởi nhiên liệu hóa thạch . Nguồn năng lượng tái tao hiện đang đóng góp khoảng 13% tổng nguồn cung cấp năng lượng sơ cấp toàn cầu
Đánh giá tình trạng hiện tại của Việt Nam
Việt Nam đang đối mặt với thách thức mất cân đối an ninh năng lượng trước nhu cầu ngày càng tăng của các hoạt động kinh tế xã hội và sự giới hạn của các nguồn cung cấp điện.
Dự tính đến năm 2030 nguồn thủy điện sẽ được khai thác tối đa và đến ngưỡng giới hạn . Trữ lượng than đá đang giảm dần khả năng đáp ứng nguồn cung cho nhiệt điện chỉ còn khoảng 1/3 nhu cầu vào tính đến năm 2030.
Trong khi đó định hướng phát triển của nền kinh tế trong những năm vừa qua và trong tương lai gần vẫn chú trọng vào nâng cao tỉ trọng công nghiệp dẫn đến gia tăng cầu vượt quá cung .
Nhu cầu từ các ngành sản xuất dịch vụ khác cũng như nhu cầu dân dụng khi đời sống được nâng cao cũng tăng thêm sức ép đối với việc đảm bảo nguồn cung năng lượng.
Năng lượng mặt trời thường được xem như là một giải pháp thay thế khả thi cho năng lượng nhiên liệu hóa thạch
Đánh giá nhu cầu của tương lai thế giới chắc chắn phải tìm kiếm và chuyển đổi sang các nguồn năng lượng phi hóa thạch có tính bền vững hơn .
Hiện tại các nhà khoa học, các nhà đầu tư và các tập đoàn công nghệ năng lượng đang đi đầu dẫn dắt thế giới theo xu hướng này.
Tuy nhiên với một quốc gia đang phát triển như Việt Nam việc chuyển đổi sang các nguồn năng lượng sạch cũng không phải dễ dàng.
Đứng trước viễn cảnh thay đổi cục diện của ngành công nghiệp năng lượng trong tương lai không xa, Việt Nam cần có tính toán hợp lý để bắt nhịp với lộ trình của thế giới.
Tuy nhiên trong thời gian trước mắt để đảm bảo cung cấp nhu cầu năng lượng, Việt Nam cần ưu tiên loại bỏ các ngành công nghiệp thâm dụng năng lượng cao trong các quy hoạch phát triển thông qua hàng rào chính sách, kỹ thuật. Tiết kiệm năng lượng và nâng cao hiệu suất năng lượng cũng sẽ giúp cân đối năng lượng.
Và cần có lộ trình hợp lý cho năng lượng tái tạo . Hơn nữa các dự án năng lượng trong thời gian tới cần bắt buộc áp dụng công nghệ thế hệ mới nhằm tăng hiệu suất và giảm tác động lên môi trường và sức khỏe con người.